سبد خرید 0
مایکروبیوم روده، مجموعه‌ای از میکروارگانیسم‌های گوناگون است که در بدن انسان زیست می‌کنند و نقش حیاتی در سلامتی دارند. این جامعه میکروبی از ابتدای زندگی تشکیل می‌شود و تاثیرات فراوانی بر سیستم ایمنی، متابولیسم، و حتی سلامت روان دارد. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که الگوهای تغذیه‌ای مادر، سبک زندگی و مصرف الکل می‌توانند به طور مستقیم بر نوع و تنوع مایکروبیوم انتقالی از مادر به فرزند در زمان تولد اثر بگذارند. در این مقاله، به بررسی تاثیر این عوامل بر باکتری‌های مفید و مایکروبیوم‌های انتقالی از مادر به فرزند پرداخته می‌شود.
تاثیر تغذیه بر مایکروبیوم مادر و نوزاد
تغذیه مادر، به ویژه در دوران بارداری، به شدت بر ترکیب مایکروبیوم او تاثیر می‌گذارد و به طور غیر مستقیم در شکل‌گیری مایکروبیوم نوزاد نقش دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم‌های غذایی غنی از فیبر و پروبیوتیک‌ها می‌توانند تنوع و تعداد باکتری‌های مفید را در روده افزایش دهند. این تغییرات مثبت در مایکروبیوم مادر، به دلیل انتقال باکتری‌های مفید در زمان تولد (چه از طریق زایمان طبیعی و چه از طریق تغذیه با شیر مادر)، به نوزاد منتقل می‌شود.
بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ توسط Korpela et al.، رژیم‌های غنی از پروتئین و چربی‌های اشباع شده می‌توانند منجر به کاهش باکتری‌های مفید و افزایش باکتری‌های بیماری‌زا شوند، که در نهایت می‌تواند مایکروبیوم نوزاد را نیز تحت تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر، مصرف منظم فیبر، به ویژه از منابع گیاهی، می‌تواند شرایط مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری‌های مفید مانند Lactobacillus و Bifidobacterium در روده فراهم کند، که این باکتری‌ها در سلامت نوزاد و تقویت سیستم ایمنی او نقش مهمی دارند (Korpela et al., 2019).
مطالعات دیگر نشان داده‌اند که رژیم غذایی متعادل و سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، و محصولات لبنی تخمیر شده می‌تواند منجر به افزایش تنوع باکتریایی در روده مادر و در نتیجه نوزاد شود. Gomez-Arango et al. (2017) در پژوهشی نشان دادند که تغذیه غنی از فیبر و پروبیوتیک در دوران بارداری با افزایش باکتری‌های مفید مرتبط است که از طریق مکانیسم‌هایی مانند زایمان طبیعی و تغذیه با شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شوند.
تاثیر سبک زندگی بر مایکروبیوم مادر و انتقال آن به فرزند
سبک زندگی و سطح استرس مادر نیز به شدت می‌تواند مایکروبیوم روده را تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال، ورزش منظم و کاهش استرس می‌توانند تنوع میکروبی روده را بهبود بخشند و در نتیجه، از انتقال باکتری‌های بیماری‌زا به نوزاد جلوگیری کنند. از سوی دیگر، استرس مزمن و عدم فعالیت بدنی با کاهش تنوع میکروبی و افزایش باکتری‌های التهاب‌زا همراه است.
در تحقیقاتی که توسط Michels et al. (2020) انجام شده، نشان داده شده که سبک زندگی سالم‌تر با بهبود ترکیب مایکروبیوم مادر و افزایش میزان باکتری‌های مفید مرتبط است. این به نوبه خود می‌تواند به حفظ سلامتی روده نوزاد و تقویت سیستم ایمنی او کمک کند. این مطالعه تاکید دارد که زنانی که از لحاظ روانی و جسمانی در سلامت بهتری قرار دارند، دارای ترکیب مایکروبیوم روده‌ای بهتری هستند که می‌تواند به نوزادشان منتقل شود.
تاثیر مصرف الکل بر مایکروبیوم مادر و نوزاد
مصرف الکل یکی از عواملی است که می‌تواند به شدت بر مایکروبیوم مادر تاثیر بگذارد و اثرات منفی آن به نوزاد منتقل شود. مصرف منظم الکل با کاهش تعداد باکتری‌های مفید و افزایش باکتری‌های التهاب‌زا و بیماری‌زا همراه است که می‌تواند سلامت مادر و نوزاد را به خطر بیاندازد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف الکل، به ویژه در دوران بارداری، با افزایش نفوذپذیری روده و کاهش تنوع مایکروبیوم همراه است و این تغییرات منفی می‌توانند از طریق جفت یا هنگام زایمان به نوزاد منتقل شوند (Leclercq et al., 2014).
Chen et al. (2019) در تحقیقی نشان دادند که مصرف الکل در دوران بارداری با کاهش باکتری‌های محافظتی مانند Bifidobacterium و افزایش باکتری‌های التهاب‌زا همراه است. این تغییرات می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن در نوزاد مانند بیماری‌های متابولیک و التهابی شوند.
مکانیسم‌های انتقال مایکروبیوم از مادر به فرزند
دو مسیر اصلی برای انتقال مایکروبیوم از مادر به نوزاد وجود دارد: زایمان طبیعی و تغذیه با شیر مادر. زایمان طبیعی امکان تماس نوزاد با مایکروبیوم واژینال و روده‌ای مادر را فراهم می‌کند، در حالی که زایمان سزارین این انتقال طبیعی را محدود می‌کند و باعث می‌شود نوزاد در معرض باکتری‌های بیمارستانی قرار گیرد.
علاوه بر این، تغذیه با شیر مادر یکی از منابع غنی پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها برای نوزاد است که نقش اساسی در توسعه سیستم ایمنی او ایفا می‌کند (Pannaraj et al., 2017).
بر اساس تحقیقات Dominguez-Bello et al. (2016)، نوزادانی که از طریق زایمان طبیعی به دنیا می‌آیند، دارای مایکروبیوم غنی‌تری هستند که بیشتر شبیه به مایکروبیوم روده‌ای مادر است، در حالی که نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا می‌آیند، دارای ترکیب متفاوتی از مایکروبیوم هستند که می‌تواند به مشکلات سلامتی مانند آلرژی و بیماری‌های التهابی منجر شود.
نتیجه‌گیری
تغذیه، سبک زندگی، و مصرف الکل مادر تاثیرات عمیقی بر ترکیب مایکروبیوم او دارند و می‌توانند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر مایکروبیوم و سلامت نوزاد نیز تاثیر بگذارند. یک رژیم غذایی متعادل، سبک زندگی سالم، و پرهیز از مصرف الکل در دوران بارداری می‌توانند به حفظ تنوع و تعداد باکتری‌های مفید در مایکروبیوم مادر کمک کنند و به این ترتیب به شکل‌گیری یک مایکروبیوم سالم در نوزاد کمک کنند. انتقال مایکروبیوم از مادر به نوزاد از طریق زایمان طبیعی و تغذیه با شیر مادر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
منابع
• Chen, C., & Yu, J. (2019). The effects of maternal alcohol consumption on offspring microbiome: Mechanisms and implications. Frontiers in Microbiology, 10, 1557.
• Dominguez-Bello, M. G., et al. (2016). Delivery mode shapes the acquisition and structure of the initial microbiota across multiple body habitats in newborns. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113(26), 7570-7575.
• Gomez-Arango, L. F., Barrett, H. L., McIntyre, H. D., Callaway, L. K., Morrison, M., Dekker Nitert, M. (2017). Contributions of the maternal microbiome to the origin of preeclampsia. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 216(1), S144-S145.
• Korpela, K., et al. (2019). Diet-induced microbial shifts are associated with a loss of diversity and persistence of antibiotic-resistant strains. Cell Host & Microbe, 25(4), 548-562.
• Leclercq, S., et al. (2014). Role of the gut microbiota in chronic alcohol-induced liver injury. Alcohol Research: Current Reviews, 35(1), 45-54.
• Michels, N., et al. (2020). Impact of lifestyle factors on the gut microbiota of pregnant women and their offspring. BMC Medicine, 18, 1-12.
• Pannaraj, P. S., et al. (2017). Breastfeeding promotes early infant acquisition of the gut microbiota and immune development. Journal of Developmental Origins of Health and Disease, 8(6), 687-698.