شنیدن این بخش اکیداً برای کودکان مناسب نیست و اگر جایی هستید که ممکنه کودک شما این اپیزود را بشنوه لطفاً مکان و زمان دیگه‌ای رو انتخاب کنید.

قبل از شروع اپیوزد ازتون خواهش می کنم اپیزودهای ژرفا رو روی دور تند گوش ندین. وقتی دارید رانندگی می کنید یا ظرف می‌شورید هر یه کار دیگه انجام می‌دید گوششون ندید. یه جا بنشینید حداکثر میخواد ۳۰ دقیقه وقتتونو بگیره. گوشیتونو بگذارید یه جا که فقط صداشو بشنوید و اپلیکیشن های دیگه رو باز نکنید. منم سعی می کنم ساده تر و خلاصه تر بگم که حوصله شما سر نره.

اگه با چراغ قوه‌ کار کرده باشید، البته قبل از زمانی که فلش گوشی چراغ قوه رو منقرض کنه قطعا می‌دونید که اکثر چراغ قوه‌ها یک تنظیم کننده دارن برای تمرکز نور به صورت نقطه‌ای و به صورت باز که به شما کمک می‌کنه نور رو روی یک نقطه متمرکز کنید یا اونو پخش کنید که فضای بیشتری رو روشن کنه. قطعا زمانی که شما نور رو پخش می‌کنید از شدت نور کاسته میشه.

می‌شه توانمندی تمرکز مغز انسان رو هم به این چراغ قوه تشبیه کرد. زمانی که شما روی یک موضوع تمرکز می‌کنید انگار پیچ چراغ قوه رو چرخوندید و تمرکز رو به حداکثر رسونیدید.

نور افکن‌هایی که در صحنه‌ی‌تئاتر هم استفاده میشه همینطوری کار می‌کنم. نور رو روی یک فرد خاص که در حال اجرای تئاتر هست متمرکز می کنن.

اگر شما توامندی استفاده از نور متمرکز رو از دست بدید و همیشه نور پخش شده‌ی باز داشته باشید این معنیش اینه که همه جارو می‌بینید ولی با کمترین شدت نور و کمترین تمرکز.

ذهن ما برای اینکه بتونه یک وظیفه رو تمام و کمال انجام بده نیاز داره روی یک محتوا تمرکز کنه و محتواهای دیگه که مدام در حال ظاهر شدن هستند مثل افکار و صداها و تصاویر در پس زمینه رو کمرنگ کرده یا کاملا نادیدشون بگیره. دقیقا مثل نورافکنی که نور رو روی یک فرد متمرکز کرده و شما دیگه به سایر حضار و بازیگرها توجه نمی‌کنید.

حالا تصور کنید شما از این بخش از چراغ قوه ذهنتون دیگه استفاده نمی‌کنید تا جایی که کم‌کم زنگ میزنه و از کار می‌فته و شما یه چراغ قوه دارید که فقط نور باز داره. این چراغ قوه می‌تونه براتون روشنایی کمی فراهم کنه ولی نقاط تاریک رو روشن نمی‌کنه و نمی تونید باهاش فاصله های دور تر رو روشن کنید فقط جلوی پاتونو روشن می کنید بتونید چند قدم راه برید.

فرض کنید در حال گوش دادن به این اپیزود یا خوندن این کتاب هستید و فکری وارد ذهنتون میشه یا یک نوتیفیکیشن دریافت می‌کنید. ذهنی که توامندی تمرکز دارن می‌تونه محتوای جدید ظاهر شده رو نادیده بگیره و به کار قبلیش ادامه بده تا زمانی که وظیفه تموم بشه ولی اگر با ظهور هر محتوا شما وظیفه رو رها کنید و برید سراغ اون هیچ وظیفه ای رو نمیتونید به پایان برسونید.

زمانی که در حال استفاده از شبکه‌های اجتماعی هستید تصاویر جذاب متفاوت و متعدد در هر ثانیه. یا ویدیو‌های کوتاه که در هر دقیقه چند بار تغییر می‌کنن در فضای آگاهی شما ظاهر میشن

مغز شما برای پردازش عکس جدید که به عکس قبلی ارتباطی هم نداره٬ باید نورافکن تمرکز رو از موضوع قبلی برداشته و روی موضوع جدید قرار بده. این کار با سرعت بالایی انجام میشه چون شما مدام در حال اسکرول کردن هستید بنابراین بخشی از مغز که این توامندی یعنی سوئیچ کردن بین وظایف مختلف و دور ریختن وظیفه‌ی درحال انجام هست رو تقویت کرده و‌ قابلیت دیگه که موندن روی وظیفه کنونی و نادیده گرفتن محتواهای جدید هست رو از دست‌میده.

برای اینکه تصور کنید چه اتفاقی داره توی مغزتون میفته صحنه‌ی نئاتری رو تصور کنید که نورافکن توی هر ثانیه مدام از یک نقطه‌ی صحنه روی نقطه‌ی دیگش میپره و بقیه صحنه تاریکه تاریکه. واضحه که شما هیچیزی رو نمی‌تونید متوجه بشید چون در هر ثانیه داره نورافکن جابجا میشه.

با این تفاسیر هر روز توامندی ما در سوئچ کردن تسک‌ها بهتر میشه ولی در تمرکز کردن کمتر و کمتر میشه و این دقیقا چیزی هست که در چند دهه‌ی گذشته به نام بیش فعالی یا ADHD تشخیص گزاری شده. اگر بخوام خلاصه کنم صحبت رو اینجوری میشه که شما با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و دیدن عکس‌ها و فیلم‌ها و متن‌های کوتاه متفاوت در یک بازه زمانی کوتاه از یک فرد با توانایی تمرکز کاملا سالم به یک فرد ADHD تبدیل میشید.

حالا تصور کنید نه تنها خودتون همین رفتار رو چندین ساله که دارید انجام میدید بلکه گوشیتون رو در اختیار کودکتون قرار دادید‌ و همین الان که شما در حال گوش دادن این اپیزود هستید و فرزندتون داره با گوشیش کار می‌کنه دقیقا داره قابلیت تمرکزش رو روز یه روز از دست میده و توامندی سوئیچ کردن بین کارهاش تقویت میشه و شما به خودتون افتخار می‌کنید که کودک شما خیلی باهوشه چون از شما هم بهتر این کارو انجام می‌ده ولی در حقیقت شما یک کودک ADHD دارید که بعدها برای اصلاح این مشکل با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد یا به مواد مخدری که به افزایش تمرکز کمک می‌کنه رو میاره.

کودکی که هربار حوصلش سر رفته و‌شما گوشتیون رو‌برای ‌کارتون دیدن یا بازی کردن بهش دادین هیچ‌وقت یاد نمیگیره که چطور میتونی حوصله سر رفتنش رو به خلاقیت سوق بده. چیزی که انسان رو‌ در تمامی اعصار به خلاقیت و نوآوری سوق داده همین رنج حاصل از ملال و دلزدگی هست که ما از طریق گوشی‌های هوشمند به سادگی سرکوبش می‌کنیم.

از اینجا به بعد مطلب توی‌کتاب نیست و همونطور که گفتم این کتاب ربطی به اینکه چیزها چگونه باید باشن نداره. اینارو به عنوان یه اپیزود دارما اضافه کردم اگه دوسش نداشته باشید نادیده بگیریدشون.

اگر آینده‌ی کودکتون براتون مهمه گوشی هوشمند رو تا سن مشخصی در اختیارش نگذارید. تا جایی که من تحقیق کردم این سن پیشنهادی ۱۵ سالگی هست، ولی خودتون بهتر می‌دونید. ما قطعا یک فصل کامل در دارما کلینیک راجب این موضوع منتشر خواهیم کرد و‌اینکه ‌چه راه‌کارهایی هست که مثلا به جای یک گوشی هوشمند یک گوشی معمولی که فقط قابلیت تماس داشته باشه در اختیارشون بگذاریم یا از ساعت‌های هوشمند استفاده‌ کنیم رو راجع بهش بحث کنیم.

این موضوع بسیار مهمه و من سعی می‌کنم چندین مطلب مرتبط علمی برانون بگذارم که گوشی هوشمند می‌تونه چقدر برای‌ کودک مخرب باشه تا جایی رشد مغزش رو تحت تاثیر قرار بده حتی به موضوعاتی مثل خودکشی ختم بشه. آمار و اطلاعات دقیقا افرایش نرخ خودکشی در نوجون‌ها به دلیل استفاده از شبکه‌ها اجتماعی رو هم قرار می‌دم ببینید.

اگر همین الان هم گرفتن گوشی از فرزندتون براتون دشواره این نشونه‌ی اینه که بهش وابسته شده و گرفتن گوشی از یک کودک درد ذهنی اعتیاد رو‌براش بوجود میاره اینکه کودک شما الان ازتون برای گرفتن گوشی ازش دلخور بشه چون همه دور و بری هاش گوشی دارن خیلی بهتر از اینه که دوران بزرگسالی به دلیل این تصمیم که تمرکز و خلافیتش رو تحت تاثیر قرار داده شمارو ندامت کنه.

اگر تا الان این کار رو ندونسته انجام‌میدادید هیچ بحثی توش نیست ولی از لحظه‌ی‌ شنیدن این اپیزود تصمیمی که شما می‌گیرید‌ کاملا دونسته هستش.

اخیرا موضوعی که از تعداد زیادی از مخاطبین بازخورد گرفتیم گوش دادن به اپیوزدها یا پیام‌های صوتی روی دور تند هست. خیلی ها هم در حین گوش دادن کارهای دیگه می‌کنن مثلا اسکرول کردن پیجشون یا بازی کردن با‌گوشی به طور همزمان.

از زاویه دید من این موضوع نشون دهنده‌ی عدم تمرکز کافی هست که دلیلش استفاده‌ی بیش از اندازه از گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی هست.

حتی کسانی که مدام منتظر مدیتیشن‌های جدید هستند با اینکه ما تا همین الان بیش از ۲۰۰ اپیزود مدیتیشن منتشر کردیم دلیلش این هست که همه چیز براشون تکراری میشه چون تحمل ذهنشون برای ملال و دلزدگی بسبار پایین اومده. اگر فقط چند فصل دارما رو گوش داده باشید متوجه میشید که برای مدیتیشن کردن به هیچ چیزی نیاز ندارید. نه صدای راهنما نه موسیقی فقط ذهنتون کافیه. می‌تونید بنشینید یا دراز بکشید و افکار و حوصله سر رفتنتون رو مشاهده کنید. اگر ما در دارما اپیزودهای متنوع ارایه کردیم دلیلش اینه که شمارو با متدهای مختلف اشنا کنیم نه اینکه حوصله شما سر نره از گوش دادن به اپیزود تکراری.

ما در چندین اپیزود دلایل علمی حواس پرتی و عدم تمرکز رو در دارما کلینیک بررسی کردیم و روش‌هایی رو برای پرهیز و افزایش تمرکز در فصل پرهیز ارائه کردیم. من درک می‌کنم که حذف کردن اینستاگرام و توئیتر و امثال اینا کار ساده‌ای نیست ولی تصور کنید مغز شما مدام داره اطلاعات کوتاه به همراه عکس‌های متنوع جذاب دریافت می‌کنه و به تدریج توامندیش رو برای تمرکز روی یک موضوع از دست می‌ده.

شما برای کسب هر مهارتی به تمرکز نیاز دارید و بدون مهارت هیچ کاری نمیتونید انجام بدید. چیزی که ما خوب بودن در هرچیزی تلقی می‌کنیم قدم اولش پیدا کردن مهارته و مهارت هم نیازمند تمرکزه که ما داریم کم‌کم از دست می‌دیم.

شما دیگه نمی‌تونید کتاب کاغذی بخونید، نمی‌تونید کتاب صوتی رو هم بدون اینکه حواستون وسطش پرت بشه دنبال کنید. نمی‌تونید حتی یک فیلم رو از اول تا اخر ببینید بدون اینکه چندین بار گوشیتونو بردارید و این تازه اول ماجراست. معظلی که ما در به زودی باهاش سر و کار خواهیم داشت معظل تمرکز هستش. همه فکر می‌کنن که به شبکه‌های احتماعی معتاد نیستن. اگر میخواید بدونید که هستید با نیستید فقط یک هفته اپلیکیشنش رو از گوشیتون حذف کنید یا حسابتون رو غیرفعال‌ کنید. یا اصلا دو روز گوشیتون رو هیچ جا همراهتون نبرید. اگر افکاری مثل نمیتونم چون همه ی کارهام بهش مربوطه یا نمی‌تونم از دوستام و خانوادم خبر نداشته باشم یا فالوئرهام دلشون برام تنگ میشن و امثال اینا داره توی ذهنتون ظاهر میشه دقیقا اینا نشونه‌های همون اعتیادی هست که من بهش اشاره کردم.

ما توی این دنیای جدیدی که ساختیم به کارهای سخت نیاز داریم نه راحت تر شدن کارها و تنبل تر شدن مغزمون! اضطراب، افسردگی و عدم تمرکز محصول این زندگی پر سرعت دیجیتالی و مدرن هستن.

اگر به اطلاعات دقیق تر علمی نیاز دارید به اپیزود بررسی علمی حواس پرتی که لینکش رو قرار دادیم مراجعه کنید البته اگر بتونید یک ساعت اپیزود رو روی دور نرمال گوش بدید بدون اینکه وسطش چندین بار شبکه‌های احتماعیتون رو باز کنید و صدها نوتیفیکیشن بگیرید.

کتاب‌ها و مستندات علمی زیادی برای این موضوع هست که می‌تونید مطالعه کنید. لینک همشون رو داخل توضیحات قرار دادم و ازتون می‌خوام این موضوع رو جدی بگیرید چون چالش ما و نسل آیندمونه.

مستند social Dilemma که به معضل اجتماعی ترجمه شده، کتاب Anxious generation یا نسل مضطرب اثر جاناتان هایت که خیلی هم جدید هست و همش بر اساس یافته ها و تحقیقات علمی هستش و چندتا پادکست هم با هیوبرمن داشته که لینک اونا رو برای کسایی که مایل هستند پادکست انگلیسی گوش بدن قرار میدیم.

کتاب ملت دوپامین که چندین بار معرفیش کردیم و دکتر آذرخش مکری هم خلاصه اش کرده.

کتاب باغبان و نجار که علی بندری در بی پلاس خلاصه اش کرده و لینک همشون رو‌توی‌ توضیحات قرار دادیم.